30 GODINA OD GENOCIDA U SREBRENICI: NAJVEĆI ZLOČIN U EVROPI POSLIJE DRUGOG SVJETSKOG RATA
Srebrenica, 11. juli 2025. — Danas se navršava tačno 30 godina od genocida u Srebrenici – sistematskog ubistva više od 8.000 bošnjačkih muškaraca i dječaka koje su u julu 1995. godine počinile snage Vojske Republike Srpske pod komandom generala Ratka Mladića.
Srebrenica je tada bila proglašena zaštićenom zonom Ujedinjenih nacija. Uprkos prisustvu međunarodnih snaga, došlo je do jednog od najstrašnijih zločina u novijoj historiji Evrope. Ubijanja su trajala od 11. do 16. jula. Žrtve su odvajane, mučene, strijeljane i zakopavane u masovne grobnice. Mnoge od tih grobnica su kasnije premještane kako bi se prikrili dokazi zločina.
Genocid u Srebrenici bio je kulminacija višegodišnje politike etničkog čišćenja koja se provodila širom Bosne i Hercegovine tokom agresije na zemlju. Osim što su ubijani, Bošnjaci iz ovog dijela Podrinja su masovno protjerivani, žene su silovane, a čitave zajednice zbrisane.
Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju (ICTY) i Međunarodni sud pravde (ICJ) presudili su da se u Srebrenici dogodio genocid. Ratko Mladić i Radovan Karadžić su osuđeni na doživotne zatvorske kazne, a brojni drugi vojni i politički funkcioneri su također procesuirani i osuđeni.
Ipak, tri decenije kasnije, negiranje genocida i dalje je prisutno — ne samo u političkom narativu dijela regiona, nego i u javnom prostoru. U školama, medijima i svakodnevnim razgovorima, istina se često potiskuje ili otvoreno negira.
Srebrenica nije samo geografsko mjesto. Danas, ona predstavlja simbol bola, sjećanja, opomene, ali i borbe za istinu i pravdu. Porodice žrtava i dalje tragaju za posmrtnim ostacima svojih najmilijih, dok se civilno društvo, aktivisti i pojedini politički akteri bore da se genocid ne zaboravi.
“Srebrenica je rana koja ne zarasta. Ali istina je naša obaveza”, riječi su koje se ponavljaju svake godine, a ove — tri decenije kasnije — zvuče još snažnije.
Sjećanje na Srebrenicu mora ostati živo ne samo u Bosni i Hercegovini, već i širom svijeta. To je jedini način da se ovakvi zločini nikada ne ponove.
Jer, zaborav je prva etapa ponavljanja.
